ΑΣΠΑΙΤΕ,Αναπτυξιακή Ψυχολογία,ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ,ΕΠΙΣΤΗΜΗ,ΕΠΠΑΙΚ,ΘΕΩΡΙΑ ΜΑΘΗΣΗΣ,Συναίσθημα,Υγεία,ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ: τα βασικά στοιχεία του μαθήματος


organic-growth

Αρχές και φιλοσοφία μαθήματος

Η Αναπτυξιακή Ψυχολογία διερευνά την ανάπτυξη και τις αλλαγές στη σκέψη, τα συναισθήματα και τη συμπεριφορά του ανθρώπου σε όλη τη διάρκεια της ζωής του. Αντιλαμβάνεται την ανθρώπινη ανάπτυξη ως αποτέλεσμα του συνδυασμού της αλληλεπίδρασης της βιολογίας, των ατομικών χαρακτηριστικών (γνωστικών και κοινωνικο-συναισθηματικών) και του περιβάλλοντος (φυσικού και κοινωνικού).

Στόχος της Αναπτυξιακής Ψυχολογίας είναι να περιγράψει, να εξηγήσει και να βελτιώσει την εξέλιξη σε όλους τους τομείς ανάπτυξης του ανθρώπου, όπως σωματικό, γνωστικό, συναισθηματικό, και κοινωνικό. Κατά την περιγραφή, οι θεωρητικοί της ανθρώπινης ανάπτυξης παρατηρούν προσεκτικά την συμπεριφορά ανθρώπων διαφορετικών ηλικιών, προσπαθώντας να προσδιορίσουν πώς τα ανθρώπινα όντα αλλάζουν με την πάροδο του χρόνου. Κατά τη διαδικασία της εξήγησης, οι ερευνητές προσπαθούν να προσδιορίσουν το γιατί οι άνθρωποι εξελίσσονται με ένα χαρακτηριστικό για αυτούς τρόπο και γιατί κάποια άτομα καταλήγουν να γίνουν διαφορετικά από τα άλλα. Τέλος, εφαρμόζοντας στην πράξη τη γνώση που προηγήθηκε, υποβοηθούν τα ανθρώπινα όντα να έχουν μια θετική εξέλιξη και προσαρμογή.

5trees

Μαθησιακοί στόχοι

Οι σπουδαστές μετά την ολοκλήρωση του μαθήματος να είναι σε θέση:

  • Να αναγνωρίζουν το ρόλο των γενετικών και κοινωνικο-πολιτισμικών παραγόντων στην ανθρώπινη ανάπτυξη
  • Να αναγνωρίζουν και να περιγράφουν τα αναπτυξιακά επιτεύγματα σε όλους τους τομείς ανάπτυξης για κάθε ηλικιακή περίοδο, με έμφαση στην παιδική και εφηβική ηλικία
  • Σχετικά με τη σωματική ανάπτυξη να διακρίνουν τους τρόπους με τους οποίους η κατασκευή του σώματος -ο εγκέφαλος, το νευρικό σύστημα, οι μύες και οι αισθήσεις, αλλά και η ανάγκη για τροφή και ύπνο- καθορίζει τη συμπεριφορά
  • Σχετικά με τη γνωστική ανάπτυξη, να αναλύουν τον τρόπο με τον οποίο η ανάπτυξη και η αλλαγή στις νοητικές ικανότητες επηρεάζουν τη συμπεριφορά του ατόμου
  • Σχετικά με την συναισθηματική ανάπτυξη, να αξιοποιούν τις γνώσεις τους αναφορικά με τον τρόπο που οι πρώτες συναισθηματικές σχέσεις και γενικά τα συναισθήματα επηρεάζουν την προσωπικότητα και τη συμπεριφορά του ατόμου
  • Σχετικά με την κοινωνική ανάπτυξη, να αναγνωρίζουν και να αξιοποιούν τον τρόπο με τον οποίο οι κοινωνικές σχέσεις και η αλληλεπίδραση του ατόμου με τους άλλους, αναπτύσσονται, αλλάζουν ή παραμένουν σταθερές με την πάροδο του χρόνου
  • Να συνδέουν τις τρέχουσες αλλαγές στην ανάπτυξη με τις μελλοντικές προοπτικές ανάπτυξης
  • Να περιγράφουν και να αναλύουν τρόπους με τους οποίους τα ερευνητικά δεδομένα της Αναπτυξιακής Ψυχολογίας μπορούν να εφαρμοστούν στην καθημερινή ζωή
  • Να συνδυάζουν τη θεωρία, την έρευνα και την εφαρμογή που εστιάζεται στην ανθρώπινη ανάπτυξη

plant-stages-growth-development-seed-to-adult-vector-illustration-110666728

Περίγραμμα μαθήματος

Εισαγωγή στην Αναπτυξιακή Ψυχολογία και τις ερευνητικές στρατηγικές της

Θεωρίες της ανθρώπινης ανάπτυξης

Η αλληλεπίδραση κληρονομικότητας και περιβάλλοντος

Η γνωστική Ανάπτυξη και η Γλώσσα στην παιδική και εφηβική ηλικία και σύντομη περιγραφή των αναπτυξιακών επιτευγμάτων των προηγούμενων ηλικιακών ομάδων

Η κοινωνική ανάπτυξη και η ανάπτυξη της προσωπικότητας στην παιδική και εφηβική ηλικία

– Διαπροσωπικές σχέσεις και φιλία

– Η ανάπτυξη της έννοιας του εαυτού

– Επιθετικότητα, αλτρουισμός και ηθική ανάπτυξη

Η συναισθηματική ανάπτυξη: από τις πρώτες συναισθηματικές σχέσεις στα συναισθήματα που επηρεάζουν την προσωπικότητα και τη συμπεριφορά του ατόμου

Νοημοσύνη (ατομικές διαφορές στη νοημοσύνη, πολλαπλή νοημοσύνη – κοινωνική νοημοσύνη)

Διαφορές μεταξύ των φύλων και των ρόλων τους στην ανάπτυξη

Εφηβεία: χαρακτηριστικά και συγκρότηση της ταυτότητας

Οι έφηβοι στις κοινωνικές δομές που αλλάζουν. Σύγχρονα ζητήματα εφηβείας

Ο έφηβος και η οικογένειά του. Συγκρούσεις γονέων-εφήβων. Έφηβοι και σχολείο

Έφηβοι σε κίνδυνο: Διαταραχές στην ανάπτυξη και αποκλίνουσες συμπεριφορές. Παράγοντες πρόβλεψης και μορφές αποκλίνουσας συμπεριφοράς. Εικόνα του σώματος και προσαρμογή – Νευρική ανορεξία και βουλιμία. Σεξουαλική συμπεριφορά και εφηβική εγκυμοσύνη – Έφηβοι γονείς

three_green_plant_growth_cycle_312598

Μέθοδοι διδασκαλίας και μάθησης

Αυτή η θεματική ενότητα θα διδαχθεί μέσω μιας ποικιλίας μεθόδων, δίνοντας έμφαση στην ενεργό συμμετοχή και στη βιωματική μάθηση. Η σύσταση μικρών ομάδων εργασίας, ο διάλογος στην τάξη, τα σεμινάρια, οι ασκήσεις, οι διαλέξεις, τα εργαστήρια σε εξειδικευμένους τομείς θα λειτουργούν συμπληρωματικά για την υλοποίηση των στόχων του μαθήματος.

3-201505-31

Αξιολόγηση

Ο τρόπος αξιολόγησης καθορίζεται από τον διδάσκοντα στην έναρξη του ακαδημαϊκού έτους και μπορεί να περιλαμβάνει τα παρακάτω:

  • Εξέταση γραπτή στο τέλος του εξαμήνου
  • Εξέταση προφορική στο τέλος του εξαμήνου
  • Πρόοδος (ενδιάμεση εξέταση)
  • Κατ’ οίκον εργασία
  • Προφορική παρουσίαση εργασίας
  • Εργαστήριο ή πρακτικές ασκήσεις
  • Άλλα

reproduction-growth-development-1

Διδακτικά βοηθήματα

Α. Κύρια Βοηθήματα

Feldman R. S. (2011). Εξελικτική Ψυχολογία, Δια βίου Ανάπτυξη. Αθήνα: Δαρδανός.

Shaffer, D. R. (2004). Εξελικτική Ψυχολογία, Παιδική ηλικία και εφηβεία. Αθήνα: Έλλην. (Έκδοση στην Ελληνική γλώσσα του βιβλίου «Developmental Psychology – Childhood and Adolescence», Brooks/Cole Publishing, με επιμέλεια της Ευανθίας Μακρή-Μπότσαρη.)

StageTheory-5b5fe974c9e77c007b9ef745

Β. Συμπληρωματικά Βοηθήματα

Cole, S. & Cole M. (2003). Η Ανάπτυξη των Παιδιών, Τόμος 2, Γνωστική και ψυχοκοινωνική ανάπτυξη κατά τη νηπιακή και μέση παιδική ηλικία. Αθήνα: Τυπωθήτω.

Cole, S. & Cole M. (2003). Η Ανάπτυξη των Παιδιών, Τόμος 3, Εφηβεία. Αθήνα: Τυπωθήτω.

cropped-trees-600

Κλασσικό
ΕΠΙΣΤΗΜΗ,ΕΡΕΥΝΑ,Συναίσθημα,Συναισθηματικός αλφαβητισμός

Μάθημα ΕΨ04α: Συναισθηματική Νοημοσύνη – γιατί κλαίμε από χαρά;


emotional-intelligence-Jackie-Wilson

Μερικές από τις πιο ευχάριστες στιγμές της ζωής μας συνοδεύονται αβίαστα από δάκρυα, τη χαρακτηριστική εκδήλωση της θλίψης και της στεναχώριας. Τώρα, οι επιστήμονες κατάφεραν να εξηγήσουν πού οφείλεται αυτή η φυσική αντίδραση του ανθρώπου στην έντονη συγκίνηση.

Ψυχολόγοι από το Πανεπιστήμιο του Γέιλ, σύμφωνα με το onmed, υποστηρίζουν ότι αντιδρούμε αρνητικά σε ένα θετικό συμβάν προκειμένου να αποκαταστήσουμε τη συναισθηματική μας ισορροπία και να ελέγξουμε τα έντονα συναισθήματα που μας κατακλύζουν εκείνη τη στιγμή.

Η διαπίστωση αυτή ρίχνει περισσότερο φως στην έκφραση των συναισθημάτων και μπορεί να βοηθήσει στην περαιτέρω κατανόηση της ψυχικής υγείας του ανθρώπου.

Όπως εξηγεί η επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας Oriana Aragon, «τα δάκρυα χαράς αποτελούν μηχανισμό αποκατάστασης της συναισθηματικής ισορροπίας», συμπληρώνοντας μάλιστα πως «όσοι κλαίνε από χαρά καταφέρνουν να διαχειριστούν καλύτερα τα δυνατά συναισθήματα».

Οι ερευνητές από το Γέιλ διαπίστωσαν ότι μπορεί να συμβεί και το αντίστροφο, δηλαδή η αντίδρασή μας σε ένα αρνητικά φορτισμένο γεγονός να είναι κατ’ εξοχήν θετική. Για παράδειγμα, γελάμε νευρικά όταν νιώθουμε άβολα ή φοβόμαστε και χαμογελάμε ακόμη κι όταν είμαστε λυπημένοι.

Πηγή: http://www.thestival.gr/technology/science/item/212980-giati-klaime-apo-xara

images (1)

Κλασσικό
ΑΣΠΑΙΤΕ,ΠΕΣΥΠ,Συναίσθημα,Συναισθηματικός αλφαβητισμός,ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ,ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

Μάθημα ΕΨ04: Συναισθηματική Νοημοσύνη – τα Θεμελιώδη Συναισθήματα


Πρώτη δημοσίευση 5-4-2011

Συναισθηματική Νοημοσύνη

Τα συναισθήματα και η γλώσσα τους

Δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά την 25η Νοεμβρίου 2009

Robert Plutchik

ΤΑ ΘΕΜΕΛΙΩΔΗ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ

Διαπιστώθηκε, μετά από μια σειρά πειραμάτων, ότι παντού οι άνθρωποι αναγνώριζαν στις εκφράσεις του προσώπου τα ίδια βασικά συναισθήματα. Αυτή η παγκοσμιότητα των εκφράσεων του προσώπου παρατηρήθηκε, πιθανότατα, αρχικά από τον Άγγλο φυσιοδίφη, γεωλόγο και βιολόγο Charles Robert Darwin (1809-1882), απλά Darwin, ο οποίος τη θεώρησε ως απόδειξη ότι οι δυνάμεις της εξέλιξης είχαν χαράξει αυτά τα σημάδια στο Κεντρικό Νευρικό Σύστημα. Οι ερευνητές εξακολουθούν να διαφωνούν ως προς το ποια ακριβώς συναισθήματα μπορούν να θεωρηθούν ως πρωταρχικά ή βασικά.

Αναζητώντας κάποιες βασικές αρχές, πολλοί ερευνητές  υποστηρίζουν ότι τα συναισθήματα μπορούν να ταξινομηθούν ανά οικογένειες (θυμός, θλίψη, φόβος, απόλαυση, αγάπη, ντροπή …), οι οποίες θεωρούνται υποδείγματα των άπειρων αποχρώσεων της συναισθηματικής μας ζωής. Κάθε μια από τις οικογένειες έχει ένα βασικό συναισθηματικό πυρήνα απ’ όπου προέρχονται τα συγγενικά της συναισθήματα στις ποικίλες παραλλαγές τους και εμφανίζουν πολικότητα.

Στις εξωτερικές πτυχές υπάρχουν οι διαθέσεις, οι οποίες είναι πολύ πιο μεταλλαγμένες και πολύ πιο διαρκείς από το συναίσθημα (ενώ είναι σχετικά σπάνιο να βρίσκεται κανείς, για παράδειγμα, στο απόγειο του θυμού όλη μέρα, δεν είναι τόσο σπάνιο να είναι για μεγάλο διάστημα κακόκεφος και ευερέθιστος, κατάσταση κατά την οποία εύκολα προκαλούνται σύντομες εκρήξεις θυμού).

Πέρα από τις διαθέσεις υπάρχει η ψυχοσύνθεση, η έμφυτη ροπή προς μια συγκεκριμένη διάθεση που κάνει τους ανθρώπους μελαγχολικούς, ντροπαλούς ή πρόσχαρους.

Και ακόμα, πέρα από αυτές τις συναισθηματικές προδιαθέσεις, υπάρχουν οι αναμφισβήτητες διαταραχές του συναισθήματος, με τις ανάλογες κλινικές τους εκδηλώσεις, όπως η κατάθλιψη και το παθολογικό άγχος, στις οποίες ο άνθρωπος νιώθει μόνιμα παγιδευμένος σε μια τοξική κατάσταση.

Χαρακτηριστικά γνωρίσματα των συναισθημάτων

Τα συναισθήματα χαρακτηρίζονται από ένταση και διάρκεια.

Η ένταση του συναισθήματος προσδιορίζει τον βαθμό (έντονο, λιγότερο έντονο ή καθόλου) με τον οποίο το άτομο βιώνει κάποιο ερέθισμα. Η ένταση και η μορφή με την οποία εκδηλώνονται τα συναισθήματα επηρεάζονται από τις συνθήκες του κοινωνικού, αλλά και του φυσικού περιβάλλοντος.

Η υποβάθμιση του φυσικού μας περιβάλλοντος έχει άμεση σχέση με την εκδήλωση ορισμένων συναισθημάτων και, στη συνέχεια, έχει επιπτώσεις στη σωματική και ψυχική μας υγεία. Έρευνες που έχουν γίνει, έχουν αποδείξει το πόσο, όχι μόνο η καθημερινή πίεση αλλά ακόμη και ο θόρυβος των αυτοκινήτων ή το «νέφος» επηρεάζουν την ψυχική και πνευματική υγεία του ανθρώπου.

Το κοινωνικό περιβάλλον επηρεάζει βαθύτατα την ένταση και τη μορφή με την οποία εκδηλώνονται τα συναισθήματα. Ας μη ξεχνάμε το πως η συναισθηματική συμπεριφορά των ανθρώπων αλλάζει σε περίοδο πολέμου ή ακόμη, πολύ απλά, το πώς αλλάζει στην παρακολούθηση ενός ποδοσφαιρικού αγώνα.

Η διάρκεια του συναισθήματος είναι επίσης ένας παράγοντας που το χαρακτηρίζει. Είμαστε χαρούμενοι ή λυπημένοι, ανάλογα με το ερέθισμα που μας έχει προξενήσει τη χαρά ή τη λύπη, για περισσότερο ή λιγότερο διάστημα. Πολλές φορές όμως, παρόλο που η διάρκεια ενός ευχάριστου π.χ. ερεθίσματος μας προκαλεί θετικό συναίσθημα, όταν υπερβεί κάποιο χρονικό όριο, τότε μετατρέπεται σε αρνητικό συναίσθημα (π.χ. πλήξη, αποστροφή). Τα μικρά παιδιά ενώ παίζουν ευχαριστημένα στο τέλος κλαίνε από κόπωση: το ίδιο τους το παιχνίδι μετά από λίγο τους έχει προξενήσει αποστροφή. Τα συναισθήματα, όμως, αυτά, θετικά ή αρνητικά, σύντομα ή όχι, εναλλάσσονται στην καθημερινή ζωή του ανθρώπου. Το ίδιο ερέθισμα ανάλογα με το χρόνο, τον τρόπο και την ένταση με την οποία γίνεται δεκτό από τον οργανισμό επιφέρει και την ανάλογη ευχαρίστηση, δυσαρέσκεια, οργή ή φόβο.

Αμφιθυμία: χαρακτηρίζεται, έτσι, η ταυτόχρονη εκδήλωση διαμετρικά αντίθετων συναισθημάτων για το ίδιο γεγονός ερέθισμα, χωρίς εξ ορισμού να είναι πάντα παθολογική κατάσταση. Ως σημείο μιας σχιζοφρένειας όμως, η αμφιθυμία συναρθρώνεται εντός του πλέγματος της ψυχωτικής δομής και εκδηλώνει τότε την ανεπίλυτη ταυτόχρονη διακίνηση, μέσα στο ίδιο το συναίσθημα, της αγάπης και του μίσους, της θελκτικότητας και της επιθετικότητας.

1   ΑΠΌΛΑΥΣΗ* Ευτυχία, χαρά, ευχαρίστηση, ανακούφιση, ευφορία, ικανοποίηση, ευεξία, κέφι, ευαρέσκεια, ενθουσιασμός, ηδονή, έκσταση, έως μανία
2   ΑΓΆΠΗ Αποδοχή, φιλικότητα, εμπιστοσύνη, τρυφερότητα, ευγένεια, ταίριασμα, αφοσίωση, λατρεία, ξεμυάλισμα, έρωτας
3   ΑΠΟΣΤΡΟΦΉ Περιφρόνηση, δυσφορία, σιχασιά, απέχθεια, φρίκη, βδελυγμία, αηδία
4   ΈΚΠΛΗΞΗ Σοκ, κατάπληξη θαυμασμός, απορία
5   ΘΛΊΨΗ Λύπη, πίκρα, στενοχώρια, ακεφιά, μελαγχολία, αυτολύπηση, μοναξιά, απελπισία, οδύνη, έως και σοβαρή κατάθλιψη
6   ΘΥΜΟΣ Λύσσα, οργή, πικρία, αγανάκτηση, απόγνωση, εκνευρισμός, εχθρότητα, μίσος, βία
7   ΝΤΡΟΠΉ Ενοχή, αμηχανία, απογοήτευση, τύψεις, ταπείνωση, εξευτελισμός, συστολή, μετάνοια, εντροπή
8   ΦΟΒΟΣ Άγχος, αναστάτωση, νευρικότητα, έγνοια, τρόμος, ανησυχία, δέος, φρίκη, σε ψυχοπαθολογικές μορφές φοβία και πανικός

*Στους συνδέσμους θα βρίσκετε σχετικά με τα θέματα αποφθέγματα.

Robert Plutchik

Άλλα σχετικά θέματα με τα αποφθέγματά τους:

Κλασσικό
Συναίσθημα,Συναισθηματικός αλφαβητισμός,ΣΥΝΔΕΣΕΙΣ,ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

Μάθημα ΕΨ05α: Συναισθηματική Νοημοσύνη


Πρώτη ανάρτηση 13-7-2010

1. Η Συναισθηματική Νοημοσύνη (Emotional intelligence)

Η συναισθηματική νοημοσύνη είναι ένα πολύπλευρο θέμα, με συνέπεια να μην υπάρχει ένας και μόνο απλός ορισμός για αυτή. Οι ορισμοί είναι πολλοί και ποικίλοι. Ο ένας συμπληρώνει τον άλλο, καλύπτοντας έτσι τις διαφορετικές πλευρές της. Έτσι, σύμφωνα με τον ορισμό του Goleman, συναισθηματική νοημοσύνη είναι «η ικανότητα:

  • να γνωρίζεις τι αισθάνεσαι και να είσαι ικανός να διαχειριστείς αυτά τα συναισθήματα πριν αφήσεις να «χειριστούν» αυτά εσένα,
  • να είσαι ικανός να παρακινείς τον εαυτό σου ώστε να ολοκληρώνεις τους στόχους σου, να είσαι δημιουργικός και να καταβάλλεις το μέγιστο δυνατό των ικανοτήτων σου
  • να κατανοείς το τι αισθάνονται οι άλλοι και να μπορείς να χειρίζεσαι αποτελεσματικά τις σχέσεις μαζί τους»

Βέβαια, η συναισθηματική νοημοσύνη θα μπορούσε να οριστεί μέσα από δύο προαναφερθέντα είδη νοημοσύνης: τη διαπροσωπική και την ενδοπροσωπική νοημοσύνη.

Οι πέντε βασικοί τομείς της συναισθηματικής νοημοσύνης είναι:

1. Γνώση των συναισθημάτων μας. Η αυτεπίγνωση – η αναγνώριση ενός συναισθήματος την ώρα που δημιουργείται – είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της συναισθηματικής νοημοσύνης. Η ικανότητα να αντιλαμβανόμαστε και να αναγνωρίζουμε κάθε στιγμή τα συναισθήματα είναι καίρια για την ψυχολογική ενόραση και αυτοκατανόηση. Η τυχόν ανικανότητά μας να παρατηρήσουμε τα πραγματικά μας αισθήματα μας αφήνει στο έλεός τους.

2. Έλεγχος των συναισθημάτων. Το να χειραγωγούμε και να ελέγχουμε τα συναισθήματά μας έτσι ώστε να είναι τα κατάλληλα ανά πάσα στιγμή, είναι μια ικανότητα που οικοδομείται πάνω στην αυτεπίγνωση. Άτομα που στερούνται αυτής της ικανότητας μάχονται πάντα τα αισθήματα της κατάθλιψης, ενώ όσοι διακρίνονται γι’ αυτήν τους την ικανότητα μπορούν πολύ πιο γρήγορα να ξεπεράσουν τα πισωγυρίσματα της ζωής.

3. Εξεύρεση κινήτρων για τον εαυτό μας. Ο έλεγχος των συναισθημάτων, που αποσκοπεί στην εξυπηρέτηση ενός στόχου, είναι ουσιαστικός στην προσήλωση της προσοχής, στην εξεύρεση κινήτρων, στην αυτοκυριαρχία και στη δημιουργικότητα. Οι άνθρωποι που έχουν αυτήν την ικανότητα τείνουν να είναι πολύ περισσότερο παραγωγικοί και αποτελεσματικοί σε οτιδήποτε καταπιαστούν να κάνουν.

4. Αναγνώριση των συναισθημάτων των άλλων. Η ενσυναίσθηση, μια άλλη ικανότητα που έχει τη βάση της στη συναισθηματική αυτοεπίγνωση, είναι η θεμελιώδης ανθρώπινη δεξιότητα.

5. Χειρισμός των σχέσεων. Η τέχνη των διαπροσωπικών σχέσεων είναι, σε μεγάλο βαθμό, η δεξιότητα του χειρισμού των συναισθημάτων των άλλων.

2. Συναισθηματική Νοημοσύνη: η ενσυναίσθηση του πόνου των άλλων.

Το ότι οι άνθρωποι -αλλά και τα περισσότερα ανώτερα θηλαστικά- είναι ικανοί να αντιλαμβάνονται, να συναισθάνονται και να βιώνουν τα αισθήματα της χαράς ή του πόνου που αισθάνεται ένα τρίτο πρόσωπο είναι μια κοινότοπη διαπίστωση που επιβεβαιώνεται από την καθημερινή μας εμπειρία.

Κλασσικό